Styczniki służą do pośredniego łączenia i przełączania obwodów silnoprądowych, zwanych również obwodami głównymi (np. silników elektrycznych, grzałek, wentylatorów). Na rynku dostępnych jest wiele typów tych urządzeń, jednak największą popularność zdobyły styczniki elektromagnetyczne.
Czym jest stycznik i jak go odpowiednio dobrać?
Każdy stycznik elektromagnetyczny wyposażony jest w jedną lub kilka par ruchomych i nieruchomych styków roboczych, połączonych mechanicznie z rdzeniem elektromagnesu. Po podaniu zasilania na cewkę stycznika dochodzi do aktywacji elektromagnesu, który zwiera styki ruchome z nieruchomymi, wywołując tym samym zamknięcie obwodu elektrycznego i uruchomienia podłączonego urządzenia. Poszczególne modele styczników różnią się wielkością, wyglądem czy rozmieszczeniem śrub stykowych - wszystkie jednak działają według tej samej zasady.
Styczniki budowane są w wersjach jedno- oraz trójfazowych, zaś ich cewki przystosowane do różnych napięć zasilania prądem stałym (12V, 24V, 48V) oraz zmiennym (230V, 400V). Oprócz styków głównych (załączających obwód) każdy stycznik posiada również styki pomocnicze (służące m.in. do łączenia obwodów sterowania).
Dobierając stycznik do konkretnego zastosowania należy kierować się kilkoma kluczowymi parametrami. Są to kolejno: napięcie zasilania, moc i prąd podłączonych odbiorników (np. silnika) oraz charakterystyka odbiorników – czy obciążenia mają charakter indykcyjny, czy rezystancyjny. Szczegółowe informacje o specyfice danego stycznika zawiera umieszczona na obudowie tabliczka znamionowa.
Kategoria pracy stycznika
Zadaniem kategorii jest określenie możliwych sposobów wykorzystania danego typu stycznika i tym samym ułatwienie jego doboru do konkretnej aplikacji. Są one definiowane normami PN-EN IEC 60947-4-1:2019-05 oraz PL-EN 60947-5-1:2018-02. Kategorie najczęściej spotykane w zastosowaniach profesjonalnych to:
- AC-1 - obciążenie nieindukcyjne lub o małej indukcyjności (np. grzałki i piece oporowe)
- AC-2 - silniki pierścieniowe, rozruch i wyłączanie,
- AC-3 - silniki zwarte (klatkowe), rozruch i wyłączanie przy pełnej prędkości obrotowej (kategoria najczęściej spotykana),
- AC-4 - silniki zwarte (klatkowe), rozruch, hamowanie przeciwprądowe, nawrót, impulsowanie.
Dodatkowo można wyróżnić także kategorie AC-5a, AC-6a, AC-6b, AC-7a, AC-7b, AC-8a i AC-8b. Obejmują one m.in. obwody z lampami wyładowczymi i żarówkami, łączenie transformatorów i kondensatorów oraz łączenie obwodów i silników urządzeń w gospodarstwach domowych. Umieszczone na końcu litery „A” lub „B” oznaczają odpowiednio: łączenie częste i niezbyt częste.
W przypadku styczników prądu stałego analogiczne kategorie określane są skrótami od DC-1 do DC-14.
Moc i wykorzystany prąd stycznika
Dobierając stycznik należy upewnić się, jaki prąd znamionowy w amperach pobiera silnik 3-fazowy lub 1-fazowy, który zamierzamy podłączyć a następnie dobrać stycznik o nie mniejszym prądzie znamionowym. W przypadku ciężkich obciążeń w warunkach przemysłowych dla bezawaryjnej pracy stycznika zalecane jest jego przewymiarowanie względem prądu znamionowego silnika – niekiedy dwu- lub nawet trzykrotne.
Styczniki o ofercie Polimet
Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu klientów o zróżnicowanych potrzebach firma Polimet udostępnia największy w Polsce wybór styczników elektrycznych uznanych światowych producentów (ABB, Schneider Electric, General Electric, Lovato Electric, Eaton, LS).
Oferowane kategorie produktów obejmują:
- Styczniki modułowe – do umieszczania w skrzynkach modułowych. Kompaktowe wymiary i możliwość montażu na szynie TS35 (DIN) zgodniej z normą EN 50022 zapewniają łatwą integrację z dedykowanymi panelami sterowania. Szczególnie polecane modele to m.in Schneider Electric (seria ICT, styczniki ABB (seria ESB) oraz Relpol (seria RIK),
- Styczniki prądu zmiennego – zależnie od poziomu przenoszonych obciążeń podzielone na kategorie użytkowania od AC1 do AC4, wyposażone w różną liczbę i rodzaje styków. Dostępne opcje to m.in. styczniki Schneider Electric LC1K, LC1D, LC1G ministyczniki ABB serii B6.. i B7.. do sterowania silnikami o mocy do 5,5 kW (ABB) oraz 3-biegunowe styczniki ABB z serii AF40 … AF2650,
- Styczniki prądu stałego – zasilane prądem stałym (DC) o zróżnicowanym napięciu. Rekomendowane modele to m.in. styczniki prądu stałego SU produkowane przez firmę Intechma pod marką Apena. Dostępne w sześciu wielkościach prądowych od 40 do 630A.
- Styczniki pomocnicze – stosowane zwłaszcza w zadaniach sterowniczych, sprawdzają się jako dodatkowe przekaźniki lub styczniki interfejsowe. Podstawa tej grupy asortymentowej to styczniki serii CAD Schneider Electric, styczniki serii NF z ABB oraz styczniki BG z Lovato Electric.
Dostępny w sprzedaży stacjonarnej (hurtownia elektryczna Bielsko, hurtownia elektryczna Katowice) oraz sklepie internetowym Polimet (e-polimet.com.pl) asortyment styczników to szeroka gama modeli o zróżnicowanej mocy, amperażu, różnej konfiguracji styków oraz źródle napięcia zasilającego cewkę stycznika. Dodatkowo, każdy klient może liczyć na fachowe doradztwo i pomoc w doborze optymalnego dla siebie rozwiązania.
