Zastosowanie układów łagodnego rozruchu silników elektrycznych (softstartów) niesie za sobą szereg korzyści, których nie zapewniają alternatywne rozwiązania w postaci rozruchu bezpośredniego, czy rozrusznika typu gwiazda-trójkąt. Warto tu wymienić zwłaszcza: płynne rozpoczęcie pracy, redukcja pików prądowych (wysyłanie przez sterownik dodatkowej porcji prądu do silnika w przypadku obciążenia większego niż domyślne), minimalizacja wahań napięcia w trakcie rozruchu oraz odciążenie sieci elektrycznej.
Prawidłowo skonfigurowany softstart pozytywnie wpływa na trwałość silnika zmniejszając jego mechaniczne obciążenie, nie wymaga również dużej ilości miejsca i okablowania w porównaniu z konwencjonalnym rozruchem. Bezpośrednio przekłada się to na niższe koszty eksploatacji, w tym mniejsze zużycie energii elektrycznej.
Jaki softstart – kluczowe parametry
Aby układ łagodnego rozruchu prawidłowo spełniał swoją rolę musi być poprawnie dobrany do specyfiki obsługiwanego silnika elektrycznego. Najważniejsze parametry, które należy porównać i uwzględnić to przede wszystkim:
- Prąd znamionowy – jego wartość musi być co najmniej taka sama jak w uruchamianym silniku.
- Moc znamionowa – dla urządzeń o mocy rozruchowej większej niż moc pracy układ softstartowy powinna charakteryzować wyższa moc znamionowa. Dotyczy to również silników przeprowadzających kilka rozruchów następujących kolejno po sobie.
- Przeciążalność – należy wybrać układ rozruchowy o przeciążalności takiej samej lub nieco wyższej niż dopuszczalna przeciążalność silnika elektrycznego. Parametr ten jest szczególnie istotny w przypadku silników o największym poborze mocy przy rozruchu.
- Liczba rozruchów na godzinę – nie każdy softstart dostosowany jest do obsługi częstych rozruchów. Koniecznie należy sprawdzić, jaką liczbę uruchomień jest w stanie obsłużyć konkretny układ.
- Maksymalne napięcie - nie może być niższe od najwyższego napięcia w obsługiwanej instalacji.
Dla wygody i komfortu użytkowania układ typu softstart powinien być również wyposażony funkcję zdalnego monitorowania jego pracy oraz bieżącego informowania o awariach. Dodatkowe wyświetlacze LCD, kontrolki, ograniczniki prądu i bypassy (styczniki obejściowe) zdecydowanie ułatwią diagnostykę i przyśpieszą rozwiązanie ewentualnych problemów.
Jak w przypadku wszystkich profesjonalnych urządzeń - także wybierając układ łagodnego rozruchu (softstart) warto postawić na rozwiązania renomowanych producentów. Daje to pewność, że zostały one wykonane zgodnie z obowiązującymi normami, zaś użytkownik może liczyć na profesjonalne doradztwo techniczne oraz opiekę serwisową.
Dostępne ofercie firmy Polimet softstarty firm ABB, Schneider Electric oraz Lovato Electric to zarówno kompaktowe układy o wszechstronnym zastosowaniu, jak i zaawansowana aparatura typu PSTX (softstarty oparte na mikroprocesorze). Znajdują zastosowanie w rozruchu i zatrzymywaniu jedno- oraz trójfazowych silników elektrycznych o mocach od 0,4 do nawet 400 kW.
Sposoby podłączenia softstartu – szeregowo czy w trójkąt?
Najbardziej rozpowszechnioną i najłatwiejszą metodą połączenia softstartu z silnikiem jest połączenie szeregowe (liniowe) z przekaźnikiem przeciążeniowym, stycznikiem głównym i innymi używanymi aparatami. Ich parametry muszą być dobrane tak, aby były w stanie wytrzymać pełny znamionowy prąd silnika. Samo połączenie silnika może mieć zarówno formę gwiazdy, jak i trójkąta.
Metoda druga to połączenie w wewnętrzny trójkąt. Polega ona na wpięciu softstartu w uzwojenia fazowe stojana silnika, połączone w trójkąt. Podłączony w ten sposób softstart przewodzi 0,58 (1/√3) wartości prądu w porównaniu z połączeniem szeregowym. Dzięki temu możliwe jest zastosowanie urządzenia o mniejszej wartości znamionowej a tym samym obniżenie kosztu rozwiązania. Wpięty w wewnętrzny trójkąt softstart musi oczywiście sterować napięciem wszystkich trzech faz.
Niezależnie od tego, czy użyjemy połączenia szeregowego czy w trójkąt – silnik elektryczny będzie działał tak samo. Różnica polega na tym, że przy połączeniu wewnątrz obwodu w trójkąt pomiędzy softstartem a silnikiem musi przebiegać sześć przewodów. W przypadku większych odległości połączenie szeregowe (liniowe) jest bardziej uzasadnione ekonomicznie. Pamiętać należy jednak, że maksymalna długość kabla pomiędzy softstartem a silnikiem zależy od określonego normami dopuszczalnego spadku napięcia na zaciskach silnika.
Podłączenie więcej niż jednego silnika
Jeżeli softstart ma uruchamiać dwa lub więcej silników jednocześnie należy uwzględnić ich łączną sumę prądów znamionowych oraz łączną sumę prądów rozruchowych, które będą dostarczane aż do momentu uzyskania prędkości znamionowej silnika.
W przypadku rozruchu sekwencyjnego, czyli uruchamiania silników po kolei, parametry softstartu muszą być dobrane tak, aby zapewnić dostawę prądu rozruchowego każdemu z silników w trakcie całej sekwencji rozruchu. Jeżeli silniki różnią się charakterystyką lub zastosowaniem należy dobrać układ łagodnego startu oferujący możliwość ustawienia różnych zestawów parametrów dla poszczególnych jednostek.